پایان نامه بررسی مدل احتمال خطی بر میزان استفاده از خدمات دندانپزشکی

چکیده پایان نامه:

با توجه به پوشش های بسیار ضعیف درمان پایه در بخش بیمه های دندانپزشکی موجب شده است تا اینگونه خدمات، برای مردم به عنوان خدماتی لوکس تلقی شده و شاخص های سلامت بهداشت دهان و دندان در ایران، از مطلوبیت چندانی برخوردار نباشد. با توجه به پوشش های درمان مازاد تکمیلی توسط بیمه های تجاری در این تحقیق به بررسی عوامل مؤثر بر میزان استفاده از خدمات دندانپزشکی پرداخته شد.

با توجه به تعریف تحقیق کاربردی، این تحقیق کاربردی و با توجه به نحوه گردآوری داده ها و این که به توصیف آن چه هست می پردازد، روش تحقیق از نوع پیمایشی است، در این تحقیق اطلاعات جمع آوری شده از طریق پرسشنامه و با استفاده از روش های آمار توصیفی و استنباطی و آزمون های t یک جامعه و دو جمله ای و آزمون فریدمن مورد تجزیه و تحلیل قرار گرفت.

قلمرو مکانی تحقیق شرکت بیمه ایران (در شهر تهران) می باشد. زمان بررسی در این تحقیق سال 1392 انجام شده است.

جامعه مورد مطالعه در این تحقیق بیمه گذارن بیمه دندانپزشکی شرکت بیمه ایران در شهر تهران می باشد که تعداد آنها 900000 نفر می باشند. که با توجه به حجم جامعه مورد مطالعه اندازه نمونه، 384 نفر تعیین می گردد. که نمونه ها به روش تصادفی طبقه ای انتخاب شدند. در این پژوهش برخی از ابعاد تاثیر گذار بر میزان استفاده از خدمات دندانپزشکی را، با توجه به مدل تحقیق مورد بررسی قرار دادیم. و همچنین سعی شده این ابعاد از نظر درجه اهمیت رتبه بندی شوند.

واژگان کلیدی: بیمه دندانپزشکی، DMFT، دسترسی به خدمات دندانپزشکی

مقدمه

بیمه ی پایه و بیمه های تکمیلی موجود در کشور در حال حاضر خدمات ترمیمی و تخصصی دندانپزشکی را تحت پوشش ندارند، اما بیمه هایی مانند بیمه ارتش، بانک ها، کشتیرانی و برخی دیگر از سازمانها یا وزارتخانه ها در قالب تعریف جدید، خدماتی را در این زمینه تحت پوشش داده اند. عدالت وقتی تعریف درستی پیدا می کند که در قالب بیمه پایه همه ی مردم کشور، تحت حمایت بیمه ی خدمات دندانپزشکی قرار گیرند، اما در حال حاضر از نظر توان اقتصادی چنین کاری از توان بیمه پایه به دور است.

از طرف دیگر توزیع نامناسب دندانپزشکان در سطح کشور و محدود بودن خدمات تخصصی در شهر های کوچک، روستاها و مناطق محروم سبب می شود در صورت تعرفه گذاری خدمات بیمه ای این بخش، فرد روستایی، حق بیمه ای معادل با کسی که در شهر زندگی می کند، بپردازد. که این مسئله، تعرفه گذاری خدمات دندانپزشکی را مخدوش می کند.

مهمترین شاخص بهداشت دهان و دندان در ایران و جهان شاخص (DMFT) است. که میزان دندانهای پوسیده، کشیده و پر شده را در گروه های مختلف سنی نشان می دهد. در کشور آخرین بار در سال 83 این شاخص برای گروه سنی 12 سال به صورت کشوری اندازه گیری شد و نشان داد که هر ایرانی 12 ساله به طور متوسط 86/1 دندان پوسیده، پرشده، یا کشیده شده دارد.

در کشورهای پیشرفته افراد در سن 80 سالگی باید حداقعل 20 دندان سالم داشته باشند. در این کشور ها در سنین 35 تا 40 سالگی تمام دندان ها سالم نگهداشته شده اند. متاسفانه این در حالی است که بر اساس آمارهای اداره سلامت دهان و دندان وزارت بهداشت، میانگین مذکور تعداد دندان های سالم در بین ایرانی ها، در سنین حدود 21 تا 7/21 مشاهده می شود. در واقع نتیجه کشیدن دندانها به عنوان یک راهکار درمانی، به این مشکل ختم می شود که در سنین 40 تا 50 سالگی در ایران به پروتزهای دندانی نیاز شود. از یک طرف بیمه برای خدماتی نظیر پرکردن یا عصب کشی دندان ها هزینه ای پرداخت نمی کند، از طرفی هزینه این امور در دندانپزشکی ها دست کم معادل یک سوم و یا نیمی از حقوق یک کارگر یا کارمند است و در نهایت به مدد بیمه، فقط کشیدن دندان شامل خدمات بیمه ای می شود. این در حالی است که ارتباط سلامت بهداشت دهان و دندان با سایر اعضای بدن ثابت شده مثلا : کاهش وزن با سلامت لثه، توانایی خوب جویدن با ریسک زوال عقل، جرم گیری دندان با کاهش حملات قلبی و مسائل دیگر مرتبط است.

عوامل موثر بر میزان استفاده خدمات دندانپزشکی

بهداشت دهان و دندان جزء حیاتی و کامل از سلامت عمومی و تندرستی است که باید پیش شرط مراقبت از سلامت عمومی باشد. رسیدن و حفاظت از بهداشت دهان و دندان نیاز به توجه افراد، و برای کامل شدن، نیاز به توجه و فعالیت زیر ساخت های جامعه و مراقبت های حرفه ای دارد..

دستیابی به خدمات حرفه ای سلامت دهان و دندان به واسطه افراد، فرهنگ و عامل سازمان های ذیربط، و وابسته به ویژگی های شخصیتی افراد، ویژگی های یک سیستم مراقبت از بهداشت دهان و دندان مثل وجود یک عامل ثالث، برای پرداخت ها و یا کمک به پرداخت هزینه ها است.

برای ایجاد مراقبت، افراد باید باور داشته باشند که به آن نیاز دارند. و همینطور افراد مفهوم درستی از سلامتی داشته باشند و باور داشته باشند که مراقبت از سلامتی فردی می تواند آنها را در رسیدن به اهداف سلامتی کمک کند که این امر مصداق ارزش و جایگاه مراقبت های بهداشت دهان و دندان نیز هست.

با فرض اینکه بیمار می تواند موضوعات فیزیکی و فرهنگی اش غلبه کند و تصمیم به استفاده از خدمات مراقبت از دهان و دندان بگیرد، سیستم سلامت نیز باید دارای ویژگی های مناسب برای تشویق افراد برای استفاده از خدمات مراقبت از سلامتی را داشته باشد.

در بین موانع استفاده از مراقبت های بهداشت دهان و دندان مثل فقر، جهالت (کمبود آگاهی)، و کمبود منابع مالی، آخری (کمبود منابع مالی) بزرگترین مانع است. حتی در اقتصادهای پیشرفته منابع مالی همیشه قابل دسترس نیست و برای اطمینان فرد برای دسترسی به مراقبت های بهداشت دهان و دندان به طور مناسب اختصاص داده نشده است. ویژگی های سیستم های مراقبت بهداشت دهان و دندان به خصوص ویژگی های مالی و بیمه نقش مهمی برای آسان کردن دسترسی به سرویس های بهداشت دهان و دندان و کم کردن هزینه ها بازی می کنند.

افزایش سیستم هایی که حق بیمه مردم را جمع آوری می کنند و تحت تعهد یک شرکت که موافقت می کند، مقدار معینی از زیان های پیش بینی نشده مردم را تأمین کند. حق بیمه تعداد زیادی از افراد که جمع آوری شد اساساً زیان های افراد را پشتیبانی می کند. مفهوم ریسک و غیرقابل پیش بینی بودن کمتر ، بیماری های دهان و دندان باعث می شود بیمه دندانپزشکی با مدل کلاسیک بیمه متفاوت شود. البته به جز اتفاقاتی که در تصادفات می افتد و همینطور بعضی از عفونت های دندانی که شایع و متداول هستند و نیاز به مراقبت های بهداشت دهان و دندان دارند که کم و بیش قابل پیش بینی هستند. به دلیل این عوامل، بیمه دندانپزشکی بیشتر به عنوان یک سیستم بودجه بندی، تا یک سیستم محافظتی در مقابل حوادث مصیبت بار و غیرقابل پیش بینی شناخته شده است بنابراین بهترین راه این است که بیمه دندانپزشکی را به عنوان یک تصمیم سودمندی که تا اندازه ای بیمه و تا اندازه ای پیش پرداخت و مقدار زیادی از آن به صورت تخفیف است شناخته شود.

ایران به عنوان یک کشور با درآمد متوسط پایین و صادرکننده نفت و با جمعیتی حدود 75 میلیون نفر و از نظر بزرگی ششمین کشور در آسیا است. از کل جمعیت ایران 12 درصد ساکن تهران (حدود 5/8 میلیون در سال 2011) و بزرگترین شهر در کشور با بالاترین نرخ شاغلین و با حدود 28 درصد جمعیت تحصیل کرده با مدرک آکادمیک یا تحصیل کرده در دانشگاه ها و دانشکده ها.

ایران با یک سیستم بهداشت دهان و دندان در حال رشد، و کلینیک های دندانپزشکی که توسط دولت به وجود آمده که پایه و اساس مراقبت از بهداشت دهان و دندان را برای عموم مردم به وجود آورده است. دو طرح و برنامه کلی برای شاغلین و خانواده های آنها وجود دارد که شامل: بخش عمومی و بخش تجاری می شود. تقریباً 60 درصد جمعیت ایران تحت پوشش سیستم بهداشت دهان و دندان هستند و از این 60 درصد، 83 درصد در بیمه بخش عمومی و 17 درصد بیمه بخش خصوصی دارند. اگر چه شاغلین توانایی خرید بیمه سلامت از طریق کارفرما و یا از طریق دولت را دارند، با این حال 40 درصد از جمعیت ایران بیمه ندارند. اکثر تعداد دندانپزشکان (80 درصد) در بخش خصوصی مشغول به کار هستند. افرادی که بیمه ندارند می توانند یا از طریق کلینیک های خصوصی یا کلینیک های عمومی (دولتی) که تقریباً نصف هزینه کلینیک های خصوصی را دارند، استفاده کنند. افراد زیادی از جمعیت ایران (18 تا 45 ساله) دندان پوسیده یا پلاک دندان و پریودنتال عمیق دارند که نشان دهنده این است که این بیماری ها در ایران نیازمند درمان هستند.

پیدایش بیمه در جهان

در مورد تاریخ پیدایش بیمه تحقیقات زیادی تاکنون صورت گرفته و نظرات و عقاید متفاوتی ابراز شده است. از مجموع تحقیق ها می توان اظهار کرد که قدیمی ترین نوع بیمه، بیمه دریایی است که در اواسط قرون وسطی ازمنه تاریخی واقع بین ابتدای قرن پنجم تا اواخر قرن پانزدهم میلادی پا به عرصه وجود نهاده است. سایر انواع بیمه مانند بیمه آتش سوزی، بیمه حوادث و غیره به مراتب جدیدتر بوده و سال ها پس از بیمه دریایی به وجود آمده است. در واقع می توان گفت اولین بار صاحبان کشتی و بازرگانی که مال التجاره خود را از طریق دریا حمل و نقل می کردند با توجه به حوادث و اتفاق های موجود مانند غرق شدن کشتی، طوفان و یا راهزنی های دریایی و غیره به این فکر افتادند که برای حفظ مایملک خود چاره اندیشی کنند و راههایی برای جبران ناشی از این خطرها را یابند. پدیده هایی مانند زیان همگانی یا خسارت مشترک یا جنرال اوریج و وام دریایی که می توان آنها را سرآغاز پیدایش بیمه محسوب نمود در مدیترانه شرقی فکر مقابله با خطرهای دریا از چند قرن قبل از میلاد مسیح به وجود آمده است، کما اینکه در بین سال های 916 الی 700 قبل از میلاد، اهالی شهر لوان واقع در جزیره رود سرویان ها قانونی تصویب کرده بودند که به موجب آن زیان همگانی یک رسم بازرگانی شناخته شده بود. در قانون مزبور برخی از اصول بیمه امروزی از قبیل سرشکن کردن خسارت های وارده به یک نفر بین عده ای از افراد دیده می شود. بدین معنی که اگر کالایی برای نجات کالاها و کشتی به دریا ریخته می شد، کسانی که کالایشان نجات پیدا کرده بود یا بایستی خسارت کالاهایی را که به دریا ریخته می شد جبران نمایند.

این نوع بیمه نزدیک ترین رشته بیمه که امروزه نیز شبیه آن مورد استفاده قرار می گیرد که همان رشته زیان همگانی یا جنرال آورج که به عنوان یک عرف تجاری دریایی در شرق مدیترانه مورد استفاده قرار می گرفت.

بعضی از نویسندگان معتقدند که بیمه ابتدا در مال بلژیک به وجود آمده است. ظاهراً در سال 1310 میلادی شخصی به کنت دوبتون بنا به تقاضای اهالی شهر بروژ (از شهرهای بلژیک) دفتر بیمه ای تأسیس نمود تا بازرگان مال التجاره خود را در برابر خطرهای دریا یا سایر حوادث با پرداخت مبلغ معینی بیمه نمایند.